Iğdır, tarım, gıda üretimi, akaryakıt istasyonları, depo/lojistik faaliyetleri ve sınır ticaretinin yoğun olduğu işletmelere sahip bir ildir. Özellikle Akaryakıt depolama alanları, gıda işleme tesisleri, tahıl depoları, oto servisleri ve kimyasal kullanılan atölyeler, patlayıcı atmosfer oluşturabilecek ortamlardır. Bu nedenle Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD), Iğdır’daki işletmeler için yasal bir zorunluluk olmanın ötesinde, hayati bir güvenlik gerekliliğidir.

Patlamadan Korunma Dokümanı (PKD) Nedir?

PKD; işletmede oluşabilecek patlayıcı gaz, buhar, toz veya kimyasal maddelerin yarattığı tehlikeleri belirleyen ve bu tehlikelere karşı alınması gereken tüm önlemleri tanımlayan teknik bir güvenlik raporudur.

PKD’nin içeriği şunları kapsar:

• Patlayıcı ortamların zonlara ayrılması (Zone 0–1–2 / Zone 20–21–22)
• Ateşleme kaynaklarının analiz edilmesi
• EX-Proof ekipman ihtiyaçlarının belirlenmesi
• Çalışanları korumaya yönelik prosedürlerin oluşturulması
• Risklerin azaltılması için uygulanacak teknik önlemler

PKD; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereğince zorunludur.

Iğdır ve İlçelerinde PKD Neden Kritik Öneme Sahiptir?

Iğdır’ın hem tarım üretimi hem de sınır ticareti yoğunluğu, patlayıcı atmosfer riski taşıyan işletmelerin sayısını artırmaktadır. Bu nedenle PKD, bölge özelinde son derece önemli bir güvenlik dokümanıdır.

1. Sınır Ticareti ve Depolama Faaliyetleri (Aralık – Iğdır Merkez)

Depolama, yük indirme-bindirme ve lojistik faaliyetlerinde yanıcı maddeler sıkça kullanılmaktadır.
Kimyasal veya yakıt depolarında patlama riski yüksektir.

2. Tarım ve Gıda Üretimi Yoğunluğu (Tuzluca – Karakoyunlu)

Un, yem, baharat ve tahıl işleme tesislerinde toz patlaması riski vardır.
Bu işletmeler PKD olmadan faaliyet gösteremez.

3. Akaryakıt ve LPG İstasyonları

Iğdır genelinde çok sayıda akaryakıt istasyonu bulunur.
Bu alanlarda patlayıcı gaz ve buhar oluşumu PKD’nin zorunlu olmasına neden olur.

4. Oto Servisleri ve Kimyasal Atölyeler

Boya, tiner, solvent kullanılan tüm işletmeler patlayıcı atmosfer oluşturabilir.

Iğdır’da Hangi İşletmeler PKD Hazırlamak Zorundadır?

• Akaryakıt ve LPG istasyonları
• Kimyasal depoları
• Tarım ürünleri işleme tesisleri
• Un, yem, tahıl depoları
• Fırınlar (endüstriyel)
• Boya/tiner kullanılan işletmeler
• Oto servisleri ve oto boya atölyeleri
• Elektrik ve doğalgazla çalışan üretim tesisleri
• Gres, yağ ve solvent kullanılan iş yerleri

Kısaca yanıcı toz, gaz, buhar veya sıvı bulunduran her işletme PKD hazırlamak zorundadır.

PKD’nin İşletmelere Sağladığı Avantajlar

1. Yasal Yaptırımları Önler

PKD’nin olmaması hâlinde Iğdır’daki denetimlerde ağır idari para cezası uygulanır.

2. Patlama Riskini Minimuma İndirir

PKD, patlama tehlikesi oluşturabilecek tüm olasılıkları analiz ederek gerekli önlemleri belirler.

3. İşletme Sürekliliğini Korur

Patlama kaynaklı ekipman arızası, üretim kaybı ve süreç durması gibi riskler azaltılır.

4. Çalışan Güvenliğini Artırır

En kritik kazanım, çalışanların hayatının korunmasıdır.

5. Sigorta ve Denetim Süreçlerinde Avantaj Sağlar

Risk yönetimi iyi olan işletmeler sigorta şirketlerinden daha uygun teklif alabilir.

PKD Hazırlama Süreci Nasıldır?

1. İşletme Keşfi ve Ön Risk Tespiti

Tüm alanlar detaylı olarak incelenir.

2. Patlayıcı Ortamların Zonlara Ayrılması

• Gaz ortamları: Zone 0–1–2
• Toz ortamları: Zone 20–21–22

belirlenir.

3. Ateşleme Kaynaklarının Belirlenmesi

• Elektrik tesisatı
• Mekanik yüzeyler
• Statik elektrik
• Kıvılcım oluşturabilecek ekipmanlar

analiz edilir.

4. EX-Proof Ekipman ve Önlemler

Belirlenen zone’lara uygun güvenlik ekipmanları listelenir.

5. Çalışan Eğitimi ve Acil Durum Planları

Tüm çalışanlar risk ve korunma yöntemleri konusunda bilgilendirilir.

Iğdır’da Denetimlerde PKD Neden İlk Sorulan Belgelerden Biridir?

Iğdır, patlayıcı ortam riski taşıyan küçük ve orta ölçekli işletmelerin yoğun olduğu illerden biridir.
Bu nedenle müfettişler, ilk olarak:

• PKD’nin var olup olmadığı
• Güncel olup olmadığı
• Zon haritalarının hazırlanması
• EX-Proof ekipman uygunluğu
• Ateşleme kaynaklarının analiz edilip edilmediği

konularını kontrol eder.

Eksik PKD, işletmeler için büyük risk ve cezai yaptırım anlamına gelir.

Sonuç: PKD, Iğdır’da İşletme Güvenliğinin Temel Taşıdır

Iğdır ve tüm ilçelerinde faaliyet gösteren işletmeler için Patlamadan Korunma Dokümanı, hem yasal zorunluluk hem de iş güvenliği açısından vazgeçilmez bir gerekliliktir.

Doğru bir PKD;
✔ Patlama risklerini azaltır
✔ Çalışan güvenliğini artırır
✔ İşletme itibarını güçlendirir
✔ Denetimlerde tam uyumluluk sağlar